Konu Anlatımı

1)MADDEYİ OLUŞTURAN TANECİKLER

Kütlesi olan ve boşlukta yer kaplayan her şeye madde denir. Dünyadaki canlı cansız bütün varlıklar maddedir.Örneğin taş, hava, kum, köpek, masa.. Maddeleri duyu organlarımızla tanır ve değerlendiririz. Doğadaki maddeler Katı, Sıvı ve Gaz olmak üzere 3 fiziksel halde bulunur.

Maddelerin Sınıflandırılması

a.Katı

b.Sıvı

c.Gaz

a.Katı

• Katı hali, maddenin en düzenli halidir.
• Katıları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar yok denecek kadar azdır.
• Katı tanecikleri arasındaki çekim kuvveti çok fazladır.
• Katıların belirli bir şekli ve belirli bir hacmi vardır.
• Katılar sıkıştırılamaz.

b.Sıvı

• Sıvılar, katılara göre daha düzensizdir.

• Sıvıları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar, katılara göre biraz fazladır.
• Sıvı tanecikleri arasındaki çekim kuvveti, katılardakine göre daha azdır.
• Sıvıların belirli bir şekli yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar.
• Sıvıların belirli bir hacmi vardır.
• Sıvılar, akışkandır.
• Sıvılar çok az sıkıştırılabilir.Sıkıştırılamaz kabul edilir.

c.Gaz

• Gaz hali, maddenin en düzensiz halidir.

• Gazları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar çok fazladır.
• Gazları oluşturan tanecikler arasındaki çekim kuvveti çok azdır.
• Gazların belirli bir şekli yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar.
• Gazların belirli bir hacmi yoktur. Bulundukları kabın hacmini alırlar.
• Gazlar, uçucudur.Bulundukları ortama yayılır.
• Gazlar rahatlıkla sıkıştırılabilir.

Maddenin Halleri Animasyonu

Sonuç olarak bütün maddeler daha küçük taneciklerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Bütün maddelerin tanecikleri arasında boşluk bulunur. Maddelerin sıkışma ve genleşme özellikleri maddeyi oluşturan taneciklerin arasındaki boşluk miktarına bağlıdır. Tanecikler arası boşluk en fazla gazlarda olduğu için katılara ve sıvılara göre daha kolay sıkışır. Günlük hayatta kullandığımız spreylerde gazların sıkışmalarına örnek olarak verilebilir.

2.ELEMENT VE BİLEŞİKLER

Element

Aynı cins atomlardan oluşan saf maddelere “element” denir.

Örnekler : Demir, bakır, gümüş, altın, oksijen, hidrojen, iyot ve karbon birer elementtir.Farklı cins atomlar içeren maddeler, element olamaz.

Bileşik
Aynı tür atomlardan oluşan maddelere element dendiğini öğrendik. O halde farklı cins atomlardan oluşan maddelere ne ad verilir?
Doğada; tuz, su, sabun, şeker, alkol gibi farklı cins atomlar içeren pek çok madde vardır. Farklı cins atomlardan oluşan saf maddelere “bileşik” denir.

3.MOLEKÜL VE KARIŞIMLAR

Molekül
Birden fazla atomun bir arada bulunduğu atom gruplarına “molekül” denir.
Moleküller 2’ye ayrılır :

1.     Element molekülü
2.     Bileşik molekülü

Karışım

İki ya da daha fazla maddenin kimliklerini kaybetmeden bir araya gelmesiyle oluşan maddelere karışım denir.

Karışımlar iki şekilde bulunur:

1-Homojen karışımlar(çözeltiler): Karışımı oluşturan maddeler, karışımın her tarafına eşit olarak dağılmışlardır. Örnek: bronz, çelik, sirke, hava, tuzlu su… Çözeltiler fiziksel hallerine bağlı olarak katı, sıvı veya gaz halde bulunabilirler.

2-Heterojen karışımlar: Karışımı oluşturan maddeler karışımın her tarafına eşit miktarlarda dağılmaz.  Örnek: (tebeşir tozu+ su), (zeytinyağ+su) Süt, ayran, toprak, beton, sis vb

4.MADDENİN HALLERİ VE TANECİKLİ YAPISI

Maddeler katı,sıvı ve gaz olmak üzere üç halde bulunur.

Katıları oluşturan tanecikler arasında boşluk olmadığı için akma özelliği yoktur.

Sıvılar ve gazları oluşturan tanecikler arasındaki boşluk,taneciklerin hareket etmesine ve yer değiştirmesine sebep olur.Bu nedenle gazlar ve sıvılar akma özelliğine sahiptir. 

Sıvılar ve gazlar öteleme hareketi yapar.

Öteleme hareketi:Taneciklerin birbirini iterek hareket etmesi,yer değiştirmesidir.

HAL DEĞİŞİMİ

ERİME:Maddenin katı halden sıvı hale geçmesidir.Bu sırada ısı alır.
DONMA:Maddenin sıvı halden katı hale geçmesidir.Bu sırada ısı verir.
BUHARLAŞMA:Maddenin sıvı halden gaz hale geçmedir.Bu sırada ısı alır.
YOĞUNLAŞMA:Maddenin gaz halden sıvı hale geçmesidir.Bu sırada ısı verir.
SÜBLİMLEŞME:Maddenin katı halden sıvı hale geçmeden gaz hale geçmesidir.Bu sırada ısı alır.

5.FİZİKSEL DEĞİŞİM-KİMYASAL DEĞİŞİM

Fiziksel değişim:Maddelerin kimlik değiştirmeden,başka bir maddeye dönüşmeden,sadece görünümlerinin değişmesine fiziksel değişim denir.

Kimyasal değişim:Maddelerin kimliklerini kaybettikleri,başka madde yada maddelere dönüştükleri değişimlere kimyasal değişim denir.

KAYNAKÇA:
1) http://www.fenokulu.net/yeni/Fen-Konulari/Konu/Maddenin-Tanecikli-Yapisi-Unite-ozeti_1099.html
2) http://www.eglencelifen.com/?Syf=18&Hbr=104152
3) https://suranurozcelik.wordpress.com/dersler/kimya/6-sinif/maddenin-tanecikli-yapisi/maddenin-yapi-taslariatomlar/
4) Meb Fen Bilimleri kitabı